CLASS 10 SCIENCE ASSAMESE MEDIUM CHAPTER 1
অধ্য়ায়–১ ৰাসায়নিক বিক্ৰিয়া আৰু সমীকৰণ
CHEMICAL REACTIONS AND EQUATIONS
Class 10 Science Assamese medium Question and Answer
1.বায়ুত দহনৰ আগতে মেগনেছিয়ামৰ ফিটা এডাল কিয় পৰিস্কাৰ কৰি
ল‘ব লাগে কিয় ?
উত্তৰ:- মেগনেছিয়ামৰ উপৰত মেগনেছিয়াম কাৰ্বনেটৰ এটি তৰপ পৰি থাকে ।
এই তৰপতো থাকিলে দহনৰ সময়ত বায়ুৰ মুক্ত অক্সিজেনৰ লগত পোনে পোনে
সংস্পৰ্শলৈ নাহে. সেইবাবে মেগনেছিয়ামৰ ফিটা এডাল ভালকৈ দহন নহয় । সেয়েহে দহনৰ আগতে মেগনেছিয়ামৰ ফিটা এডাল কিয় পৰিস্কাৰ কৰি ল’ব
লাগে ।
2. তলৰ ৰাসায়নিক বিক্ৰিয়াবোৰৰ বাবে সন্তুলিত সমীকৰণ লিখা ।
(i) হাইড্ৰ‘জেন + ক্ল‘ৰিন–> হাইড্ৰ‘জেন ক্লৰাইড
(ii)বেৰিয়াম ক্ল‘ৰাইড + এলুমিনিয়াম ছালফেট–> বেৰিয়াম ছালফেট + এলুমিনিয়াম ক্ল‘ৰাইড
(iii) ছ‘ডিয়াম + পানী–> ছ‘ডিয়াম হাইড্ৰ‘ক্সাইড + হাইড্ৰ‘জেন ।
উত্তৰ:- প্ৰশনত দিয়া ৰাসায়নিক বিক্ৰিয়াবোৰৰ সন্তুলিত সমীকৰণবোৰ হ’ল-
(i) H2+CI2–>2HCI
(ii) 3BaCl2+Al2(SO4)3–>3BaSO4+2AlCl3
(iii) 2Na+2H2O–> 2NaOH+H2
3. তলৰ বিক্ৰিয়াবোৰৰ বাবে অৱস্থা চিহ্ন ( State symbols ) সহ একোটা
সন্তলিত ৰাসায়নিক সমীকৰন লিখা ।
(i)বেৰিয়াম ক্ল‘ৰাইড আৰু ছডিয়াম ছালফেটৰ জলীয় দ্ৰৱৰ মাজত বিক্ৰিয়া
ঘটি অদ্ৰাব্য় বেৰিয়া ছালফেত আৰু ছডিয়াম ক্ল‘ৰাইডৰ দ্ৰৱ প্ৰস্তত হয় ।
(ii)ছ‘ডিয়াম হাইড্ৰ‘ক্সাইডৰ দ্ৰৱ (পানীত)হাইড্ৰ‘ক্লৰিক এছিডৰ দ্ৰৱ (পানীত)
ৰে সৈতে বিক্ৰিয়া কৰি ছ‘ডিয়াম ক্ল‘ৰাইডৰ দ্ৰৱ আৰু পানী উৎপন্ন কৰে ।
উত্তৰ:- (i) BaCl2(aq)+Na2SO4(aq)—>BaSO4(S)+2NaCl(aq)
(ii) NaOH(aq)+HCI(aq)+H2O(I)–>NaCI(aq)+H2O(I)
4. এটা পদাৰ্থ ‘X’ ৰ দ্ৰৱক বগা ৰঙ সানিবলৈ (White washing) বেৱহাৰ কৰা হয় ।
(i) পদাৰ্থ ‘X’ ৰ নাম আৰু সংকেত লিখা ।
(ii) পানীৰে সৈতে পদাৰ্থ ‘X’ এ কৰা বিক্ৰিয়াটো লিখা ।
উত্তৰ:- (i) প্ৰশ্নত সোধা ‘X’ দ্ৰৱটোৰ নাম হল কেলছিয়াম অক্সাইড আৰু ইয়াৰ ৰাসায়নিক সংকেত হ’ল- CaO
(ii) CaO ৰ লগত পানী H2O এ বিক্ৰিয়া কৰিলে উৎপন্ন হোৱা বিক্ৰিয়াতো হ’ল-
কেলছিয়াম হাড্ৰ’অক্সাইড ।
Cao+H2O–>Ca(OH)2
5.কাৰ্যকলাপ 1.7 ত এটা পৰীক্ষানলত সংগ্ৰহ কৰা গেছৰ পৰিমাণ আনটো
পৰীক্ষানলত সংগ্ৰহ কৰা গেছৰ পৰিমানৰ দূগুন কিয় ? এই গেছটোৰ নাম লিখা ।
উত্তৰ:- পৰীক্ষা নলত জমা হোৱা গেছ দুটাৰ এটা আনটোৰ দুগুণ । কাৰন হ’ল
পানীৰ বিদ্য়ুৎ বিশ্লেষণ ঘটিলে ইয়াৰ হাইড্ৰ’জেন আৰু অক্সিজেন আৰু দুভাগ
হাইড্ৰ’জেন লগ হৈ পানীৰ অনুৰ সৃষ্টি হয় । গতিকে পানীৰ অণু ভাঙিলেও এভাগ
অক্সিজেন আৰু দুভাগ হাইড্ৰ’জেন গেছলৈ উৎপন্ন হ’ব ।
প্ৰশ্নত উল্লেখ কৰা গেছটোৰ নাম হাইড্ৰ’জেন আৰু ইয়াৰ
ৰাসায়নিক বিক্ৰিয়াটো হ’ল-
2H2O বিদ্য়ুৎ বিশ্লেষন 2H2+O2
———–>
6.লোৰ গজাল এটা ডুবাই ৰাখিলে ক‘পাৰ ছালফেট দ্ৰৱ এটাৰ ৰঙৰ
পৰিৱৰ্তন ঘটে কিয় ?
উত্তৰ:- কপাৰ ছালফেটৰ জলীয় দ্ৰৱই লোৰ লগত বিক্ৰিয়া কৰাৰ ফলত ফেৰাছ
ছালফেটৰ উৎপন্ন হয়,সেইবাবে লোৰ গজাল এটা ক’পাৰ ছালফেট দ্ৰৱ এটাৰ
ৰঙৰ পৰিৱৰ্তন ঘটে ।
7. কাৰ্যকলাপ 1.10 ত দিয়া বিক্ৰিয়াটোৰ বাহিৰে আন এটা দ্বিঅপসৰন
বিক্ৰিয়াৰ উদাহৰণ দিয়া ।
উত্তৰ:-NaCl+AgNO3—> AgCl+NaNO3
8.তলত দিয়া বিক্ৰিয়াবোৰত জাৰিত আৰু বিজাৰিত হোৱা দ্ৰব্য়বোৰৰ
চিনাক্ত কৰা ।
(i) Na(S)+O2(g)— > 2Na2O(S)
(ii) CuO(S)+H2(g)—> Cu(S)+H2O(I) .
উত্তৰ:- (i) নং বিক্ৰিয়াত ছ’ডিয়ামে (Na) অক্সিজেন গ্ৰহন কৰি ছডিয়াম
অক্সাইড (NaO2 ) উৎপন্ন কৰিছে । গতিকে ছ’ডিয়াম জাৰিত হৈছে । O2
বিজাৰিত হৈছে ।
(ii) নং বিক্ৰিয়াত কপাৰ অক্সাইড (CuO)ৰ পৰা হাইড্ৰ’জেন গেছ অক্সিজেন
অপসাৰিত কৰি হাইদ্ৰজেন নিজে অক্সিজেন খিনি গ্ৰহন কৰি পানী উৎপন্ন
কৰিছে ।
9.তলৰ বিক্ৰিয়াটোৰ বাবে উক্তিসমূহৰ কোন কেইটা অশুদ্ধ ?
2PbO(S)+ C(S)—> 2Pb(S)+ CO2(g)
(a) লেড বিজাৰিত হৈছে ।
(b) কাৰ্বন ডাইঅক্সাইড জাৰিত হৈছে ।
(c) কাৰ্বন জাৰিত হৈছে ।
(d) লেড অক্সাইড বিজাৰিত হৈছে ।
(i) (a) আৰু (b)
(ii) (a) আৰু (c)
(iii) (a) (b) আৰু (c)
(iv)সকলো
উত্তৰ:-(i) (a) আৰু (b)
10. সন্তুলিত ৰাসায়নিক সমীকৰন কি ? ৰাসায়নিক সমীকৰণসমূহ কিয়
সন্তুলিত কৰিব লাগে ?
উত্তৰ:-যেতিয়া ৰাসায়নিক বিক্ৰয়াৰ সমীকৰণক তাৰ বিক্ৰিয়ক আৰু বিক্ৰয়াজাত
পদাৰ্থবোৰৰ পৰমাণুৰ সংখ্য়া সমান কৰিবলৈ সংকেতবোৰৰ আগত কোনো সংখ্য়া
পূৰন কৰি দিয়া হয় আৰু সমীকৰণটোক পুনৰ লিখা হয় । এনে সমীকৰণক
সন্তুলিত সমীকৰন বোলা হয় ।
ৰাসায়নিক বিক্ৰিয়াবোৰৰ ভৰৰ নিত্য়তা সূত্ৰ মানি চলে ।
অৰ্থাৎ বিক্ৰয়ক আৰু বিক্ৰিয়াজাত পদাৰ্থৰ পৰিমান সদায় সমান থাকে ।
পদাৰ্থবোৰৰ কোনো এটা যৌগ বা মৌলৰ পৰমাণুৰ সংখ্য়া বিক্ৰিয়াৰ আগতে
যিমান থাকে বিক্ৰিয়াৰ পাছতো সিমানে থাকিব লাগিব গতিকে বিক্ৰিয়াৰ
সমীকৰণক সন্তুলিত কৰিব লাগে ।
For Chapter Click Here