charaideo maidam in assameseভাৰতৰ অসমৰ শিৱসাগৰ জিলাৰ সতেজ ভূ-প্ৰকৃতিত ভৰি দি থাকোঁতে আপোনাৰ দৃষ্টি আকৰ্ষিত হয় ৰসাল সেউজীয়াৰ মাজত নিহিত হৈ থকা গম্বুজময় গঠনৰ এটা ৰহস্যময় থুপ— চৰাইদেউ মৈদাম। প্ৰাচীন অসমৰ এসময়ত শাসক আহোম ৰজাৰ উত্তৰাধিকাৰ এই কীৰ্তিচিহ্ন সমাধি দেৱালৰ ভিতৰতে ধৰি ৰাখিছে। এই বিশদ ব্লগ পোষ্টটোত আমি এই ভয়ংকৰ সমাধিস্থলসমূহৰ ইতিহাস, স্থাপত্য আৰু সাংস্কৃতিক গুৰুত্বৰ বিষয়ে গভীৰভাৱে সোমাইছো।
আহোম সাম্ৰাজ্য
চৰাইদেউ মৈদামসমূহে খ্ৰীষ্টীয় ত্ৰয়োদশ আৰু ১৯ শতিকাৰ ভিতৰত ফুলি উঠা আহোম ৰাজ্যৰ ভৱিষ্যৎ প্ৰজন্মৰ প্ৰমাণ হিচাপে কাম কৰে। আহোমসকল তিব্বতী মালভূমিৰ পৰা উৎপত্তি হোৱা এটা জনগোষ্ঠী, যিসকলে বৰ্তমানৰ উচ্চ অসমত বসতি স্থাপন কৰাৰ পূৰ্বে ম্যানমাৰ (বাৰ্মা)ৰ মাজেৰে পূব দিশলৈ প্ৰব্ৰজন কৰিছিল। তেওঁলোকৰ প্ৰথম ৰজা চাওলুং চুকাফাৰ নেতৃত্বত তেওঁলোকে আহোম সাম্ৰাজ্য প্ৰতিষ্ঠা কৰে আৰু এছিয়াৰ ইতিহাসৰ অন্যতম দীৰ্ঘদিনীয়া ৰাজবংশ হিচাপে পৰিগণিত হয়।
চৰাইদেউ প্ৰতিষ্ঠা
১২২৮ চনত চাওলুং চুকাফাই চৰাইদেউ চহৰ প্ৰতিষ্ঠা কৰি আহোম ৰাজ্যৰ প্ৰথম ৰাজধানী হিচাপে পৰিগণিত হয়। এই কৌশলগত স্থানে উৰ্বৰ ভূমি, প্ৰচুৰ জলসম্পদ, আৰু বিভিন্ন অঞ্চলক সংযোগ কৰা বাণিজ্যিক পথৰ সুবিধা প্ৰদান কৰিছিল। ৰাজ্যখন বৃদ্ধি পোৱাৰ লগে লগে ইয়াৰ ৰজাসকলৰ বাবে উপযুক্ত বিশ্ৰাম স্থানৰ প্ৰয়োজনীয়তাও বাঢ়ি আহিল। এনেদৰে আহোম ৰজাৰ অন্তিম বিশ্ৰাম ক্ষেত্ৰ হিচাপে চৰাইদেউ আত্মপ্ৰকাশ কৰে।
মৈদামসকলৰ স্থাপত্য
প্ৰায় দুশটা সমাধি বা “মেইডামছ”ৰ প্ৰতিটোৱেই ভূগৰ্ভস্থ কোঠাৰ ওপৰত নিৰ্মিত এটা বৃহৎ, গম্বুজযুক্ত গঠনৰে গঠিত। প্ৰতিখন মৈদামৰ বাহিৰৰ অংশত হিন্দু পৌৰাণিক কাহিনী, বৌদ্ধ প্ৰতীক আৰু অন্যান্য ধৰ্মীয় আৰ্হিৰ দৃশ্য চিত্ৰিত জটিল খোদিত শিল্পকৰ্ম আছে। ভিতৰত চেম্বাৰবোৰ বিশৃংখল ফ্ৰেস্কো আৰু ভাস্কৰ্য্যৰে সজাই তোলা হৈছে, যিয়ে সেই যুগৰ কলাত্মক দক্ষতাৰ বিষয়ে অন্তৰ্দৃষ্টি প্ৰদান কৰে। প্ৰতিটো মৈদামত একাধিক স্তৰ থাকে, ভিতৰৰ স্তৰটোত প্ৰকৃত সমাধি কক্ষ থাকে।
ঐতিহাসিক তাৎপৰ্য্য
চৰাইদেউ মৈদামসমূহে কেৱল স্থাপত্যৰ আশ্চৰ্য্যতকৈও অধিক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। আহোম জনগোষ্ঠীৰ চহকী ঐতিহ্য আৰু সংস্কৃতিক মূৰ্ত কৰি, বিশ্বলৈ তেওঁলোকৰ সাফল্য আৰু অৱদানৰ স্পষ্ট সোঁৱৰণী হিচাপে কাম কৰে। আহোম বংশৰ ৰীতি-নীতি, পৰম্পৰা, বিশ্বাস সম্পৰ্কীয় জ্ঞানৰ ভঁৰাল হিচাপেও এই স্থানৰ মূল্য অপৰিসীম। প্ৰত্নতাত্ত্বিক খননত মুদ্ৰা, অস্ত্ৰ-শস্ত্ৰ, গহনা, মৃৎশিল্প, আনকি মানুহৰ কংকাল আদিও উন্মোচিত হৈছে, যিয়ে আহোম যুগৰ জীৱনৰ মূল্যৱান সূত্ৰ প্ৰদান কৰিছে।
ইউনেস্কোৰ স্বীকৃতি
শেহতীয়াকৈ ভাৰত চৰকাৰে ইউনেস্ক’ৰ বিশ্ব ঐতিহ্য তালিকাৰ অন্তৰ্গত চৰাইদেউ মৈদামসমূহ বিবেচনাৰ বাবে দাখিল কৰে। স্বীকৃতি পালে এই স্থানে বিশ্বৰ অন্যান্য উল্লেখযোগ্য স্থানৰ শাৰীত যোগদান কৰি আহোম ৰাজ্যৰ সংস্কৃতি আৰু পৰম্পৰাৰ অনন্য মিশ্ৰণৰ সাৰ্বজনীন আবেদনক উজ্জ্বল কৰি তুলিব।
সংৰক্ষণৰ প্ৰচেষ্টা
চৰাইদেউ মৈদামৰ অখণ্ডতা ৰক্ষাৰ বাবে সংৰক্ষণৰ প্ৰচেষ্টা অব্যাহত আছে। স্থানীয় কৰ্তৃপক্ষৰ সৈতে ভাৰতীয় প্ৰত্নতাত্ত্বিক জৰীপ সংস্থাই প্ৰাকৃতিক অৱক্ষয় আৰু ভাঙি-ছিঙি ঠাইখনক সুৰক্ষিত কৰাৰ লক্ষ্যৰে ব্যৱস্থা ৰূপায়ণ কৰিছে। পুনৰুদ্ধাৰৰ কামৰ ভিতৰত আছে ক্ষতিগ্ৰস্ত গঠন মেৰামতি কৰা, অঞ্চলটোৰ চাৰিওফালে সেউজীয়া আৱৰণ বজাই ৰখা, আৰু দৰ্শনাৰ্থীসকলৰ মাজত দায়িত্বশীল পৰ্যটন পদ্ধতিৰ বিষয়ে সজাগতা সৃষ্টি কৰা।
সামৰণিত চৰাইদেউ মৈদামসকলে আহোম বংশৰ কৌশল, স্থিতিস্থাপকতা, আৰু সৃষ্টিশীলতাৰ প্ৰমাণ হিচাপে থিয় দিছে। তেওঁলোকৰ চিৰস্থায়ী উপস্থিতিয়ে কেৱল অতীতৰ সোঁৱৰণী হিচাপেই নহয়, ভৱিষ্যত প্ৰজন্মৰ বাবে নিজৰ অনন্য পৰিচয়ক আকোৱালি লৈ মহানতাৰ বাবে চেষ্টা কৰাৰ প্ৰেৰণা হিচাপেও কাম কৰে। এই সমাধিস্থলসমূহৰ মহিমাময় সৌন্দৰ্য্য অন্বেষণ কৰি আমি উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ সমগ্ৰ ভূ-প্ৰকৃতিত বোৱা মানৱ ইতিহাসৰ চহকী টেপেষ্ট্ৰীৰ গভীৰ প্ৰশংসা লাভ কৰিব পাৰো।
Table of Contents
History of Charaideo maidam in assames
চৰাইদেউ মৈদাম হৈছে ভাৰতৰ অসমৰ শিৱসাগৰ চহৰৰ পৰা ৩০ কিলোমিটাৰ দূৰত্বত অৱস্থিত আহোম ৰজাৰ কবৰস্বৰূপ অৰ্ধগোলাকাৰ টিলাসমূহৰ শৃংখলা[1]। চৰাইদেউ চহৰখন ১২২৮ চনত প্ৰথম আহোম ৰজা চাওলুং চুকাফাই প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল আৰু ই আহোম ৰাজ্যৰ প্ৰথম ৰাজধানী হিচাপে কাম কৰিছিল[2]। আহোম বংশই ৬০০ বছৰতকৈও অধিক সময় অসমত শাসন কৰিছিল আৰু চৰাইদেউ মৈদাম আহোম ৰাজকীয়সকলৰ চূড়ান্ত বিশ্ৰাম স্থান হিচাপে কাম কৰিছিল[4]। মৈদাম নামেৰে জনাজাত এই সমাধিসমূহ পিৰামিডৰ আকৃতিৰ সৈতে মিল থকা আৰু আচৰিত বস্তু, ইয়াৰ দ্বাৰা মধ্যযুগীয় যুগৰ অসমৰ ভাস্কৰ্য্য শিল্পী আৰু ৰাজমিস্ত্ৰীসকলৰ উৎকৃষ্ট স্থাপত্য আৰু দক্ষতা উন্মোচিত হয়[2]। মেইডামবোৰ হৈছে গম্বুজ আকৃতিৰ গঠন যিবোৰ মাটিৰ তলৰ বিশাল ভল্টৰ সৈতে নিৰ্মিত, একে সময়তে ভৌতিক আৰু ডিজিটেল দুয়োটা দিশতে অঞ্চলটোৰ ঐতিহাসিক তাৎপৰ্য্য সংৰক্ষণ কৰা হয়[2]। ২০১৪ চনৰ পৰা ইউনেস্কোৰ বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ আংশিক তালিকাত এই স্থান আছে আৰু শেহতীয়াকৈ ভাৰত চৰকাৰে ইয়াক বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰ হিচাপে স্বীকৃতিৰ বাবে মনোনীত কৰিছে[2]। মৈদামসমূহ পাঁচটা স্থাপত্যৰ উপাদানৰে গঠিত – গৰ্ভা (ভূগৰ্ভস্থ কোঠা), তাই (ভল্ট), প্ৰদক্ষিনা পথ (প্ৰদক্ষিণ পথ), চৌ চালি (প্ৰৱেশদ্বাৰ) আৰু খোৰি (চিৰি)[4]। মৈদামক তিনি প্ৰকাৰত ভাগ কৰা হৈছিল- (i) মাটিৰে নিৰ্মাণ কৰা দাসী (ii) কাঠেৰে নিৰ্মাণ কৰা মৈদাম আৰু (iii) ইটাৰ দ্বাৰা নিৰ্মিত মৈদাম[4]। মেইডামবোৰত একাধিক স্তৰ থাকে, ভিতৰৰ স্তৰটোত প্ৰকৃত সমাধি কক্ষ থাকে[4]। আহোম বংশৰ ৰীতি-নীতি, পৰম্পৰা আৰু বিশ্বাসৰ বিষয়ে জ্ঞানৰ ভঁৰাল হিচাপে এই স্থানৰ মূল্য অপৰিসীম[2]। প্ৰত্নতাত্ত্বিক খননত মুদ্ৰা, অস্ত্ৰ-শস্ত্ৰ, গহনা, মৃৎশিল্প, আনকি মানুহৰ কংকাল আদিও পোৱা গৈছে, যিয়ে আহোম যুগৰ জীৱনৰ মূল্যৱান তথ্য প্ৰদান কৰিছে ।
HOW TO REACH Charaideo maidam in assames
চৰাইদেউ মৈদামলৈ যাবলৈ দৰ্শকে এই পৰিবহণ বিকল্পসমূহ অনুসৰণ কৰিব পাৰে:
১/ গুৱাহাটী চহৰৰ পৰা:
– ছিমালুগুৰি জংচনত ড্ৰপ কৰি বাছ বা ট্ৰেকাৰ লৈ চৰাইদেউ মৈদামলৈ যাওক, যিটো ছিমালুগুৰিৰ পৰা প্ৰায় ১২ কিলোমিটাৰ দূৰত[1]।
২/ শিৱসাগৰৰ পৰা:
– পৰ্যটকে শিৱসাগৰৰ পৰা বাছ বা টেক্সি ভাড়া কৰি কম সময়ৰ ভিতৰতে চৰাইদেউলৈ যাব পাৰিব। শিৱসাগৰৰ পৰা চৰাইদেউ প্ৰায় ২৮ কিলোমিটাৰ দূৰত আৰু পথেৰে সহজে যাব পাৰি[2]।
৩/ বায়ু আৰু ৰেলৰ দ্বাৰা:
– চৰাইদেউৰ ওচৰৰ বিমানবন্দৰ যোৰহাট বিমানবন্দৰ, আনহাতে নিকটতম ৰেল ষ্টেচন ছিমালুগুৰি জংচন। এই স্থানৰ পৰা দৰ্শকে টেক্সি ভাড়া কৰি বা স্থানীয় পৰিবহণ ব্যৱস্থা লৈ চৰাইদেউ মৈদামলৈ যাব পাৰে[3]।
চৰাইদেউ মৈদাম ভ্ৰমণৰ পৰিকল্পনা কৰাৰ পূৰ্বে স্থানীয় পৰ্যটন কৰ্তৃপক্ষৰ সৈতে বৰ্তমানৰ ভ্ৰমণৰ সময় পৰীক্ষা কৰাটো বাঞ্ছনীয়। পাৰ্কিং আৰু গাইড ট্যুৰৰ দৰে মৌলিক সুবিধাসমূহ উপলব্ধ হ’ব পাৰে, কিন্তু ঠাইখনৰ ঐতিহ্যমণ্ডিত প্ৰকৃতিৰ বাবে সুবিধাসমূহ সীমিত হ’ব পাৰে। দৰ্শনাৰ্থীসকলে পানী আৰু জলপানৰ দৰে প্ৰয়োজনীয় সামগ্ৰী কঢ়িয়াই নিবলৈ বাঞ্ছনীয় আৰু নূন্যতম সুবিধাৰ বাবে সাজু থাকিব লাগে, বিশেষকৈ দূৰৱৰ্তী মৈদাম অঞ্চল ভ্ৰমণ কৰাৰ সময়ত ।
চৰাইদেউ মৈদামৰ স্থাপত্য
চৰাইদেউ মৈদাম হৈছে মধ্যযুগীয় অসমৰ ব্যতিক্ৰমী স্থাপত্যৰ কৃতিত্ব প্ৰদৰ্শন কৰা আহোম ৰজা আৰু ৰাণীৰ সমাধিস্থল থকা অৰ্ধগোলাকাৰ টিলাসমূহৰ সংকলন[3][4]। মৈদামসকলৰ স্থাপত্যৰ মূল দিশসমূহ হ’ল-
- এটা বা ততোধিক কক্ষ থকা বৃহৎ মাটিৰ তলৰ ভল্ট[2][4]।
২) কক্ষবোৰ আবৰি থকা ঘৰুৱা অধিগাঁথনি[2][4]।
৩) গম্বুজবোৰ লুকুৱাই ৰখা মাটিৰ টিলা[4]।
৪) মৈদামসমূহক আগুৰি থকা অষ্টভুজ ভিত্তি, যিয়ে প্ৰাথমিক গাঁথনিগত বৈশিষ্ট্য হিচাপে কাম কৰে[1]।
ডিজাইন উপাদান
- মুকলি স্থানত দৰ্শনাৰ্থীসকলে মুক্তভাৱে খোজ কাঢ়িব পাৰে আৰু সমাধিস্থ আত্মাক শ্ৰদ্ধাঞ্জলি জনায়[1]।
- জটিল খোদিত আৰু ভাস্কৰ্য্যৰ দৰে সজ্জাগত উপাদানে নান্দনিক আবেদন বৃদ্ধি কৰে[1]।
- উদ্ভিদ আৰু প্ৰাণীয়ে ঠাইখনৰ সামগ্ৰিক পৰিৱেশত অৰিহণা যোগায়[1]।
উল্লেখযোগ্য বৈশিষ্ট্যসমূহ
- মেইডামসকলৰ ডিজাইন ইজিপ্তৰ পিৰামিডৰ সৈতে সাদৃশ্য বহন কৰে[4]।
- মধ্যযুগীয় ভাস্কৰ্য্যশিল্পী আৰু ৰাজমিস্ত্ৰীসকলে এই স্থাপত্যৰ আশ্চৰ্য্য নিৰ্মাণৰ ক্ষেত্ৰত উল্লেখযোগ্য দক্ষতা প্ৰদৰ্শন কৰিছিল[4]।
সংৰক্ষণৰ প্ৰত্যাহ্বান
স্থাপত্যৰ আকৰ্ষণীয় গুণৰ সত্ত্বেও মৈদামসকলে সংৰক্ষণ পদ্ধতিৰ সৈতে জড়িত প্ৰত্যাহ্বানৰ সন্মুখীন হয়, আজিৰ তাৰিখত মাত্ৰ ৩০টা সমাধিস্থলহে সুৰক্ষিত হৈ আছে[1]। চলি থকা অৱনতিয়ে ঠাইখনৰ ঐতিহাসিক সাৰমৰ্মক ভাবুকি কঢ়িয়াই আনিছে[1]।
চৰাইদেউ মৈদামলৈ অহা দৰ্শকে এই গঠনসমূহৰ স্থাপত্যৰ ভৱিষ্যৎ প্ৰশংসা কৰিব, সেই যুগৰ নিপুণ কাৰুকাৰ্য্যৰ বিষয়ে অন্তৰ্দৃষ্টি লাভ কৰিব আৰু আমাৰ ভাগ-বতৰা কৰা ইতিহাসৰ এই ধন-সম্পত্তিসমূহ সংৰক্ষণৰ গুৰুত্ব বুজিব[।
চৰাইদেউ মৈদামৰ সাংস্কৃতিক তাৎপৰ্য্য
চৰাইদেউ মৈদামসকলৰ সাংস্কৃতিক তাৎপৰ্য অপৰিসীম কাৰণ ইহঁতে ৬০০ বছৰতকৈও অধিক সময় অসমত শাসন কৰা আহোম ৰজা-ৰাণীসকলৰ সমাধিক্ষেত্ৰক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে । সেই সময়ৰ চহকী পৰম্পৰা আৰু সংস্কৃতিৰ মুকুট পিন্ধা প্ৰাচীন আহোম সভ্যতাৰ অন্ত্যেষ্টিক্ৰিয়াৰ স্থাপত্যক প্ৰতিনিধিত্ব কৰা মৈদামসমূহ অসমৰ অন্যতম গুৰুত্বপূৰ্ণ ঐতিহাসিক স্থান হিচাপে গণ্য কৰা হয় ।
আহোম সংস্কৃতিত ভূমিকা
আহোম সংস্কৃতি আৰু পৰম্পৰাত মৈদামসকলে গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিছিল, কিয়নো তেওঁলোক আহোম ৰাজত্বৰ চূড়ান্ত বিশ্ৰাম স্থান বুলি বিশ্বাস কৰা হৈছিল । আহোমসকলে মৈদামসকলক শ্ৰদ্ধা কৰিছিল, তেওঁলোকে বিশ্বাস কৰিছিল যে মৃতকৰ আত্মাৰ এটা অংশ চিৰকাল মৈদামত থাকে, যাৰ ফলত ৰাষ্ট্ৰৰ মংগল নিশ্চিত হয়[5]। মৈদামসমূহ বিদায়ী ৰজা-ৰাণীসকলক সন্মান জনাই নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল আৰু আহোম বংশৰ পৰৱৰ্তী শাসকসকলৰ সৈতে মৈদামসমূহৰ নিৰ্মাণৰ উন্নতি ঘটিছিল ।
ঐতিহাসিক তাৎপৰ্য্য
মৈদামসকলে আহোম বংশৰ ৰীতি-নীতি, পৰম্পৰা আৰু বিশ্বাসৰ মূল্যৱান তথ্য আগবঢ়ায়, কিয়নো প্ৰত্নতাত্ত্বিক খননত মুদ্ৰা, অস্ত্ৰ-শস্ত্ৰ, গহনা, মৃৎশিল্প, আনকি মানুহৰ কংকাল আদিও পোৱা গৈছে[4]। মৈদামসকলে অসমৰ চহকী অতীতৰ আভাসও দিয়ে, আহোম জনগোষ্ঠীৰ কাৰুকাৰ্য্য আৰু অভিযান্ত্ৰিক দক্ষতা প্ৰদৰ্শন কৰে ।
সংৰক্ষণ আৰু সুৰক্ষাৰ প্ৰচেষ্টা
মৈদামসকলে সংৰক্ষণ পদ্ধতিৰ সৈতে জড়িত প্ৰত্যাহ্বানৰ সন্মুখীন হয়, আজিৰ তাৰিখত মাত্ৰ ৩০টা সমাধিস্থলহে সুৰক্ষিত হৈ আছে । ভাৰত চৰকাৰে চৰাইদেউ মৈদামক বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰ হিচাপে স্বীকৃতিৰ বাবে মনোনীত কৰিছে আৰু এই স্থান ২০১৪ চনৰ পৰা ইউনেস্কোৰ বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ আংশিক তালিকাত আছে । মৈদামসমূহ যাতে ভৱিষ্যত প্ৰজন্মৰ বাবে এক মূল্যৱান সাংস্কৃতিক ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰ হৈ থাকে, তাৰ বাবে মৈদামসমূহ সংৰক্ষণ আৰু সুৰক্ষাৰ প্ৰচেষ্টা চলি আছে ।
চৰাইদেউ মৈদাম ভ্ৰমণ কৰিলে আহোম বংশৰ উত্তৰাধিকাৰ বুজি পোৱা, ঠাইখনৰ সাংস্কৃতিক তাৎপৰ্য্যৰ শলাগ লোৱা আৰু এই গঠনসমূহৰ স্থাপত্যৰ ভৱিষ্যৎ সাক্ষী হোৱাৰ এক অনন্য সুযোগ পোৱা যায়[।